Διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΕΕ
Τα τρία κύρια θεσμικά όργανα που συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων στην ΕΕ είναι:
- το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που εκπροσωπεί τους πολίτες της ΕΕ
- το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκπροσωπεί τις κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ
- η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που εκπροσωπεί τα συνολικά συμφέροντα της ΕΕ
Οι πολιτικές της ΕΕ κανονικά αποφασίζονται μέσω της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας: στη διαδικασία αυτή, τα τρία κύρια θεσμικά όργανα καταλήγουν σε συμφωνία σχετικά με τη νομοθεσία.
Κατάρτιση της νομοθεσίας της ΕΕ
Η Επιτροπή, προτού καταθέσει νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες, εκτιμά τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις που ενδέχεται να έχει η εκάστοτε πρωτοβουλία.
Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή συντάσσει έκθεση με τον τίτλο «εκτίμηση επιπτώσεων», στην οποία παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των επιλογών πολιτικής. Η εκτίμηση επιπτώσεων περιλαμβάνει πληροφοριακά στοιχεία από μη κυβερνητικές οργανώσεις, εθνικές αρχές και κλάδους παραγωγής, καθώς και από ομάδες εμπειρογνωμόνων που παρέχουν συμβουλές για τεχνικά θέματα.
Οι ιδιώτες, οι επιχειρήσεις και οι οργανώσεις μπορούν να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με προγραμματισμένες πρωτοβουλίες μέσω δημόσιων διαβουλεύσεων (ερωτηματολόγια) και να απαντήσουν σε προσκλήσεις υποβολής στοιχείων στη διαδικτυακή πύλη «Πείτε την άποψή σας – Δημόσιες διαβουλεύσεις και σχόλια» της Επιτροπής.
Η Επιτροπή, όταν σχεδιάζει νέες πρωτοβουλίες ή επανεξετάζει υπάρχουσες πολιτικές και νόμους, λαμβάνει υπόψη τις αξιολογήσεις των πολιτικών και των νόμων που ήδη εφαρμόζονται στον συγκεκριμένο τομέα. Συγκεντρώνει επίσης στοιχεία μέσω διαλόγων εφαρμογής με τον σχετικό κλάδο παραγωγής, τις ΜΜΕ, τους κοινωνικούς εταίρους, τις περιφερειακές και τοπικές αρχές, καθώς και μέσω ελέγχων καταλληλότητας της νομοθεσίας της ΕΕ.
Τα εθνικά κοινοβούλια μπορούν να εκφράσουν επίσημα τις επιφυλάξεις τους ή να διατυπώσουν τη γνώμη τους, εάν θεωρούν ότι θα ήταν καλύτερο να αντιμετωπιστεί ένα ζήτημα σε εθνικό επίπεδο και όχι σε επίπεδο ΕΕ.
Επανεξέταση και έγκριση της νομοθεσίας της ΕΕ
Όταν η Επιτροπή υποβάλει την πρότασή της, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο την εξετάζουν και μπορούν να προτείνουν τροποποιήσεις. Στη συνέχεια το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή συνήθως συνεδριάζουν για να διαπιστώσουν αν μπορούν να συμφωνήσουν σε μια πλήρη σειρά τροπολογιών.
Το Συμβούλιο μπορεί να παρακάμψει τις αντιρρήσεις της Επιτροπής με ομόφωνη απόφαση. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να αποσύρει μια πρόταση, εάν θεωρήσει ότι το Κοινοβούλιο την έχει αλλάξει υπερβολικά. Αν τα τρία θεσμικά όργανα δεν συμφωνήσουν σ’ ένα κοινό τελικό κείμενο, προχωρούν σε δεύτερη ανάγνωση.
Κατά τη δεύτερη ανάγνωση, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μπορούν να προτείνουν περαιτέρω τροπολογίες. Το Κοινοβούλιο μπορεί επίσης να θέσει εμπόδιο στην πρόταση αν δεν μπορέσει να συμφωνήσει με το Συμβούλιο.
Αν το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφωνήσουν επί των τροπολογιών, η πρόταση μπορεί να εγκριθεί. Αν δεν μπορέσουν να συμφωνήσουν, συγκροτείται επιτροπή συνδιαλλαγής με σκοπό την εξεύρεση λύσης. Τόσο το Κοινοβούλιο όσο και το Συμβούλιο μπορούν να θέσουν εμπόδιο στην πρόταση στο τελικό αυτό στάδιο της δεύτερης ανάγνωσης.
Μια πρόταση εγκρίνεται νομικά όταν το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφωνήσουν σ’ ένα κοινό κείμενο και αυτό δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.
Ειδικές νομοθετικές διαδικασίες
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το Συμβούλιο μπορεί να εκδώσει ενωσιακές νομοθετικές πράξεις μόνο του, χωρίς το Κοινοβούλιο. Τότε απαιτείται να τηρηθεί μία από τις εξής δύο ειδικές νομοθετικές διαδικασίες:
- Έγκριση: Το Συμβούλιο μπορεί να εκδώσει νομοθετική πράξη αφού λάβει την έγκριση του Κοινοβουλίου, το οποίο δεν μπορεί να τροποποιήσει την πρόταση — απλώς την αποδέχεται ή την απορρίπτει ως έχει.
- Διαβούλευση: Το Συμβούλιο μπορεί να εκδώσει νομοθετική πράξη αφού λάβει τη γνώμη του Κοινοβουλίου. Δεν υποχρεούται να λάβει υπόψη μια τέτοια γνώμη, αλλά πρέπει να περιμένει τη διατύπωσή της προτού εκδώσει νομοθετική πράξη.
Παρακολουθήστε ζωντανά τις συνόδους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Παρακολουθήστε τις δηλώσεις του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Τύπο
Παρακολουθήστε τη νομοθετική διαδικασία
Όλοι μπορούν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη των προτεινόμενων νομοθετικών πράξεων της ΕΕ καθ’ όλη τη διάρκεια της νομοθετικής διαδικασίας, από τον προγραμματισμό και την έγκριση έως την υλοποίηση και την εξέταση.
Πάρτε μέρος στη νομοθετική διαδικασία
Το θεματολόγιο της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας επιτρέπει σε ιδιώτες, επιχειρήσεις, ενδιαφερόμενα μέρη, εθνικές αρχές και άλλους οργανισμούς να συμβάλλουν στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ. Μπορείτε να εκφράσετε τη γνώμη σας μ’ αυτούς τους τρόπους:
- μπορείτε να λάβετε μέρος σε δημόσιες διαβουλεύσεις (ερωτηματολόγια), που δημοσιεύονται στη διαδικτυακή πύλη «Πείτε την άποψή σας – Δημόσιες διαβουλεύσεις και σχόλια», ή να απαντήσετε σε προσκλήσεις υποβολής στοιχείων στην ίδια διαδικτυακή πύλη
- μπορείτε να ξεκινήσετε μία Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, η οποία καλεί την Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία, ή να συμμετάσχετε σε μία ήδη υπάρχουσα πρωτοβουλία
- μπορείτε να ανταλλάξετε γνώσεις με άλλους εμπειρογνώμονες σε θέματα διακυβέρνησης και χάραξης της πολιτικής της ΕΕ μέσω των ηλεκτρονικών κοινοτήτων SINAPSE σε ολόκληρη την ΕΕ
- μπορείτε να συμμετάσχετε στην Πλατφόρμα Συμμετοχής των Πολιτών, όπου θα συζητήσετε τις πολιτικές της ΕΕ
- μπορείτε να συμβάλετε στις πολιτικές της ΕΕ μέσω των Ομάδων Ευρωπαίων Πολιτών που φέρνουν σε επαφή πολίτες από ολόκληρη την ΕΕ για να συζητήσουν τις καίριες επικείμενες προτάσεις
- μπορείτε να ξεκινήσετε, να υποβάλετε και να στηρίξετε μια αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με κάποια πολιτική που συνδέεται με την ΕΕ και σας αφορά
- μπορείτε να εγγραφείτε για να ψηφίσετε ή να υποβάλετε την υποψηφιότητά σας στις τοπικές, εθνικές και τις ευρωπαϊκές εκλογές.
