De besluitvorming van de EU
In het besluitvormingsproces van de EU spelen drie instellingen een hoofdrol:
- het Europees Parlement, dat de burgers van de EU vertegenwoordigt
- De Raad van de Europese Unie, die de regeringen van de EU-landen vertegenwoordigt
- de Europese Commissie, die de algemene belangen van de EU vertegenwoordigt
Het EU-beleid wordt doorgaans vastgesteld volgens de gewone wetgevingsprocedure, een proces waarin de drie belangrijkste instellingen overeenstemming bereiken over wetgeving.
Voorbereiding van EU-wetgeving
Voordat de Commissie met nieuwe initiatieven komt, gaat zij na welke gevolgen deze kunnen hebben voor economie, samenleving en milieu.
Dat doet de Commissie door een “effectbeoordeling” te maken en daarin verslag te doen van de voordelen en nadelen die de beleidsopties met zich meebrengen. De effectbeoordeling wordt opgesteld met de inbreng van niet-gouvernementele organisaties, nationale overheidsinstanties en bedrijfssectoren. Deskundigengroepen geven ook advies over technische vraagstukken.
Particulieren, bedrijven en organisaties kunnen feedback geven over geplande initiatieven: ze nemen deel aan openbare raadplegingen (vragenlijsten) of antwoorden op verzoeken om input op het portaal van de Commissie Geef uw mening – openbare raadplegingen en feedback.
Bij het opstellen van nieuwe initiatieven of het herzien van bestaande wetten en beleidslijnen houdt de Commissie rekening met evaluaties van wat er allemaal al bestaat. Zij verzamelt ook input via uitvoeringsdialogen met het bedrijfsleven, kmo’s, sociale partners en regionale en lokale autoriteiten, en via geschiktheidscontroles van EU-wetgeving.
Nationale parlementen kunnen formeel hun reserves kenbaar maken of een advies formuleren, als zij vinden dat iets beter niet door de EU maar door de lidstaten zelf wordt geregeld.
Hoe plant de Commissie nieuwe initiatieven? Hoe komt zij tot een besluit?
Herziening en aanpassing van de EU-wetgeving
Zodra de Commissie haar voorstel heeft ingediend, gaan het Parlement en de Raad dit onderzoeken en kunnen zij wijzigingen voorstellen. Het Parlement, de Raad en de Commissie komen dan gewoonlijk samen om te zien of zij het eens kunnen worden over een hele reeks amendementen.
De Raad kan bezwaren van de Commissie met eenparigheid van stemmen terzijde schuiven. De Commissie kan een voorstel ook intrekken als zij van mening is dat het Parlement het te veel heeft gewijzigd. Als de drie instellingen het niet eens raken over een definitieve gemeenschappelijke tekst, volgt een tweede lezing.
Tijdens die tweede lezing kunnen het Parlement en de Raad verdere amendementen voorstellen. Het Parlement kan het voorstel ook blokkeren als het niet tot een akkoord komt met de Raad.
Als het Parlement en de Raad wel akkoord gaan over de wijzigingen, kan het voorstel worden aangenomen. Als zij geen akkoord bereiken, wordt een bemiddelingscomité bijeengeroepen dat een oplossing moet proberen te zoeken. Zowel het Parlement als de Raad kan het voorstel blokkeren tijdens deze definitieve fase van de tweede lezing.
Een voorstel wordt als wet goedgekeurd wanneer het Parlement en de Raad een gemeenschappelijke tekst overeenkomen. Vervolgens wordt die tekst bekendgemaakt in het Publicatieblad van de EU.
Bijzondere wetgevingsprocedures
In bepaalde gevallen kan de Raad zelf EU-wetgeving aannemen, zonder het Parlement. Dit vereist dat een van de twee soorten bijzondere wetgevingsprocedure wordt gevolgd:
- Instemming: De Raad kan een wet aannemen na goedkeuring door het Parlement, dat het voorstel niet kan wijzigen – het voorstel wordt alleen aanvaardt of afgewezen zoals het is.
- Raadpleging: De Raad kan wetgeving aannemen na advies van het parlement. De Raad hoeft geen rekening te houden met een dergelijk advies, maar moet wachten op het advies alvorens een wet vast te stellen.
Volg vergaderingen van het Europees Parlement via livestreaming
Beluister persverklaringen van de Raad van de EU via livestreaming
Het wetgevingsproces volgen
Iedereen kan volgen hoe de voorgestelde EU-wetten tot stand komen, van planning en goedkeuring tot uitvoering en herziening.
Draag uw steentje bij aan het wetgevingsproces
De agenda voor betere regelgeving van de Commissie geeft burgers, bedrijven, belanghebbenden, nationale overheden en andere organisaties de kans om zelf bij te dragen tot de beleidsvorming van de EU. Hier kunt u uw mening geven
- neem deel aan openbare raadplegingen (vragenlijsten) op het portaal Geef uw mening – openbare raadplegingen en feedback of antwoord op verzoeken om input op het portaal
- start een Europees burgerinitiatief of neem eraan deel, om de Commissie te vragen wetgeving voor te stellen
- deel kennis met andere deskundigen op het gebied van EU-beleidsvorming en -governance via SINAPSE-e-communities in de hele EU
- praat mee over het EU-beleid op het platform voor burgerparticipatie
- draag bij aan het EU-beleid via burgerpanels waarin burgers uit de hele EU bijeenkomen om belangrijke nieuwe voorstellen te bespreken
- richt een verzoekschrift tot het Europees Parlement over Europese beleidspunten die u aangaan, en ondersteun het
- schrijf u in om te stemmen of om als kandidaat op te komen bij lokale, nationale en Europese verkiezingen
